Doğumdan ölüme kadar, yaşadığımız her yaşın getirmiş olduğu fiziksel, psikolojik, sosyal vb. gelişim özellikleri bulunmaktadır. Her yaşta farklı olduğu gibi bu özellikler her bireyde de farklı farklı görülebilir. Bireyin sahip olduğu sosyokültürel özellikler, hayat şartları, imkanları biyopsikososyal gelişimini etkilemektedir. Unutulmamalıdır ki her birey biriciktir. Bu kapsamda çocukların içinde bulunduğu gelişim özelliklerini incelerken geniş kapsamlı bir değerlendirme yapılarak ele alınması gerekmektedir. Şimdi bu gelişim özelliklerine yakından bakalım;
- Fiziksel Gelişim: 7-11 yaş aralığındaki çocukların fiziksel gelişimleri hızlı ve gözle görülür bir şekildedir. Kilo ve boy hızla artar, büyüme ataklarına şahit olunur. Daha önce sahip olunan motor beceriler daha dengeli, koordineli başarılı bir şekilde gerçekleştirilmeye başlanır. Bu yaş grubunda bir spor dalına başlama ve devam ettirme sıklıkla görülür. Kas kütlesi ve kemik yoğunluğu artar ve güçlenir. Görme, işitme, koklama duyuları gelişir ve hassaslaşır. Süt dişler genellikle dökülmüş ve kalıcı dişler çıkmaya başlamıştır. Genellikle 9-11 saat uyku ihtiyaçları mevcuttur. Bazı çocuklarda ergenlik öncesi cinsel gelişim belirtileri görülebilir ancak çok belirgin ve yaygın değildir.
- Duygusal Gelişim: Duygularını iyi tanımaya, duygular arasındaki farkları anlamaya ve ifade etmeye ayrıca empati kurmaya, başkalarının duygularını anlamaya ve önemsemeye başlarlar. Öfke veya hayal kırıklığı gibi olumsuz duyguları daha iyi yönetmeyi öğrenirler ancak tam anlamıyla yönetemezler. Stres ile başa çıkma yöntemleri gelişmeye başlar. Arkadaşlarıyla iletişimleri güçlenir ve grup oyunları tercih edilir. Kendilerine olan özgüvenleri artar.
- Sosyal Gelişim: Arkadaşlık ilişkilerine önem verirler ve daha çok zaman geçirmek isterler. Paylaşma, iş birliği içinde olma, gruba uyum sağlama gibi becerileri gelişir. Sorumluluk duyguları gelişir. Ev içerisinde ya da okulda çeşitli sorumluluklar almaya başlarlar. Toplumsal kuralları daha iyi anlamaya ve ona yönelik davranışlar sergilemeye başlarlar. Sorun çözme kapasiteleri artar ve fikir oluşturma, etkili iletişime geçme becerileri gelişir.
- Bilişsel Gelişim: Mantıksal düşünme yetenekleri gelişir, sebep-sonuç ve çıkarım becerileri artar. Soyut kavramları kavrama, problem çözme, seçenekleri gözden geçirme ve mantıklı olana karar verme kapasiteleri artar. Dikkat ve odaklanma süreleri artar. Karmaşık bilgileri hafızada tutabilme, yaratıcı düşünme, eleştirel bakış açısı ve hayal gücü gelişir. Okuma, yazma, konuşma becerileri de gelişerek daha komplike cümleler kurabilir, anlayabilirler.
- Dil Gelişimi: Kelime dağarcıkları artar, uzun, karmaşık ve birbiriyle bağlantılı cümleler kurabilirler. Açık, net, dil bilgisi kurallarına uygun bir şekilde konuşurlar. Okuma ve yazma becerileri gelişir. Daha hızlı yazmaya ve daha uzun paragrafları anlamaya başlarlar. Kelime oyunları ve mizahı daha fazla kullanmaya başlarlar. Yabancı dili kolaylıkla öğrenmeye açık olurlar.
- Bağımsızlık: Kendi kararlarını kendileri vermeye, kendi eşyaları, kendi odası hakkında sorumluluk alma, kişisel bakım ve günlük rutinlerini kendi uygulamaya başlama, hobilerini seçme, günü nasıl değerlendireceğine karar verme becerilerini geliştirirler. Arkadaşlarıyla zaman geçirmeyi tercih etme eğilimindedirler.
- Dikkat Süresi: Bir şeylere daha uzun süre odaklanabilirler, dikkat süresi ilgi alanlarına bağlı olarak değişiklik gösterebilmektedir. Dikkat süresi oyunlarla ve çalışmalarla arttırılabilir.
Yukarıda incelemiş olduğumuz maddeler genel özelliklerdir. Başlangıçta da bahsetmiş olduğumuz gibi çocuktan çocuğa ve koşullara göre değişiklik gösterebilmektedir.
Gökçen Güven Muayenehanesi
