Okul öncesi dönem, çocuğun hayatında önemli bir dönem olarak kabul edilir ve bu dönemde çocukların genel gelişimi birçok açıdan izlenebilmektedir. Bu dönem, çocuğun bilişsel, duygusal, sosyal ve fiziksel gelişiminde hızlı ve önemli değişimlerin yaşandığı bir süreçtir, bu alanlarla ilgili gözlemlenen başlıca gelişim özellikleri aşağıdaki gibidir;
1.Bilişsel Gelişim: Okul öncesi dönemde çocukların bilişsel gelişimi hızla ilerler. Çocuklar, problem çözme becerilerini geliştirir, neden-sonuç ilişkilerini anlamaya başlarlar ve merak duyguları artar.
Renkleri, şekilleri tanımak, sayıları öğrenmek gibi temel kavramlar bu dönemde öğrenilir.
1.a. Dil Gelişimi: Çocuklar, okul öncesi dönemde dil becerilerini hızla geliştirirler. Kelime dağarcıkları genişler, cümle kurma becerileri artar ve karmaşık düşünceleri ifade etme yetenekleri gelişir.
1.b. Mantık ve Düşünme Yetenekleri: Çocuklar, neden-sonuç ilişkilerini anlamaya başlarlar ve basit mantıksal düşünme becerileri gelişir. Problem çözme becerileri bu dönemde temelleri atılır.
1.c. Keşif ve Merak: Çocuklar, çevrelerini keşfetmeye ve öğrenmeye olan merakları artar. Meraklarını tatmin etmek için deneyimler yaşarlar ve yeni şeyler öğrenmekten keyif alırlar.
2.Duygusal Gelişim: Çocuklar bu dönemde duygusal olarak büyük bir gelişim gösterirler. Empati yetenekleri artar, duygularını ifade etme becerileri gelişir ve özsaygıları güçlenir. Ancak, bu dönemde duygusal dalgalanmalar da sıkça görülebilir.
2.a. Empati Yetenekleri: Okul öncesi dönemde çocuklar, başkalarının duygularını anlama ve empati kurma becerilerini geliştirirler.
2.b. Duyguları İfade Etme: Çocuklar, duygularını daha etkili bir şekilde ifade etmeyi öğrenirler. Öfke, korku, mutluluk gibi duyguları tanır ve ifade ederler.
2.c. Özsaygı: Kendilerini tanımaya başlarlar ve kendi yeteneklerine güvenmeyi öğrenirler. Başarılarıyla gurur duyarlar ve kendi benlik algılarını oluştururlar.
3.Sosyal Gelişim: Okul öncesi dönemde çocuklar, sosyal becerilerini geliştirirler. Oyun oynama ve paylaşma gibi davranışlar, sosyal etkileşimlerin temelini oluşturur. Arkadaşlık kurma ve başkalarıyla iş birliği yapma becerileri de bu dönemde gelişir.
3.a. Oyun ve İş birliği: Çocuklar, oyun yoluyla sosyal becerilerini geliştirirler. Paylaşma, iş birliği yapma, sıra bekleme gibi davranışları öğrenirler.
3.b. Arkadaşlık Kurma: Okul öncesi dönemde çocuklar, eş yaşıtlarıyla ilişki kurmaya başlarlar. Arkadaşlık ilişkileri gelişir ve grup içinde uyum sağlama becerileri kazanılır.
3.c. Kuralları ve Sınırları Anlama: Toplumsal normları ve kuralları öğrenirler. İyi davranışları taklit ederler ve sosyal normlara uyum sağlarlar.
4.Fiziksel Gelişim: Çocukların fiziksel gelişimi de okul öncesi dönemde hızla ilerler. Motor becerileri gelişir, büyük kas gruplarını kullanarak koordineli hareket etme yetenekleri artar. Bu dönemde, sağlıklı bir yaşam tarzını teşvik etmek ve düzenli fiziksel aktiviteleri desteklemek önemlidir.
4.a. Gross Motor Becerileri: Büyük kas gruplarını kullanarak hareket etme becerileri gelişir. Yürüme, koşma, zıplama gibi aktiviteler bu dönemde önemlidir.
4.b. Fine Motor Becerileri: Küçük kas gruplarını kullanarak ince motor becerileri gelişir. Kalem tutma, kesme, yapıştırma gibi aktiviteler bu becerilerin gelişimini destekler.
4.c. Sağlıklı Yaşam Alışkanlıkları: Temizlik, beslenme, uyku gibi sağlıklı yaşam alışkanlıkları bu dönemde öğretilir ve pekiştirilir.
Yukarıda detaylıca açıklanan gelişim özellikleri, her çocuk kendi hızında bir gelişim gösterdiğinden çocuktan çocuğa fark edebilmektedir. Ebeveynler, çocukların bu dönemde sağlıklı bir şekilde gelişmelerini desteklemek için onlara uygun ortamlar sağlamalı ve onları güvenli bir şekilde keşfetmelerine olanak tanımalıdır.
Gökçen Güven Muayenehanesi
